Συνένζυμο Q10 – Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε

Η πρόοδος που συντελέστηκε τα τελευταία χρόνια στον τομέα της διατροφής και της κλινικής διαιτολογίας είχε σαν αποτέλεσμα την ανακάλυψη, μελέτη και καλύτερη διερεύνηση ουσιών οι οποίες τα παλιότερα χρόνια δεν ήταν και τόσο γνωστές, ωστόσο είναι σημαντικές για την καλύτερη λειτουργία του οργανισμού μας και στην πρόληψη σοβαρών προβλημάτων υγείας. Μερικές τέτοιες ουσίες είναι τα ω λιπαρά, το φυλλικό οξύ, οι φυτικές ίνες κ.α. Βέβαια μία απο τις πιο πολλά υποσχόμενες ουσίες εοι οποίες μελετήθηκαν είναι το συνένζυμο Q10. Πρόκειται για ουσία την οποία την συναντάμε σε διάφορες τροφές και συμπληρώματα διατροφής. Σε ορισμένα συμπληρώματα τη συναντάμε σε συνδυασμό με άλλες βιταμίνες και ιχνοστοιχεία . Επίσης πρόσφατα έκαναν την εμφάνιση τους και καλλυντικά μεγάλων εταιριών του χώρου τα οποία περιέχουν το συνένζυμο Q10. Αν και συχνά συγκαταλέγεται στις βιταμίνες ο τρόπος δράσης του είναι αρκετά διαφορετικός και το διααφοροποιεί από αυτές.

Τι είναι το Q10;

To Q10 ονομάζεται αλλιώς και ουβικινόνη. Είναι μεγάλο μόριο το οποίο μεταφέρει άτομα υδρογόνου και έχει σχετικά μεγάλη κινητικότητα. Αν και μπορούμε να λαμβάνουμε Q10 μέσω κάποιων τροφών, ο οργανισμός μας έχει τη δυνατότητα να συνθέτει. Βιοσυνθέτεται από το αμινοξύ τυροσίνη. Πρόκειται για σύνθετη διαδικασία η οποία απαιτεί τη συμμετοχή τουλάχιστον 8 ακόμη βιταμινών (κυρίως του συμπλέγματος Β) και άλλων ιχοστοιχείων. Παίζει σημαντικό ρόλο στην αναπνευστική αλυσίδα των κυτταρών, η οποία είναι σημαντική για την υγεία μας και είναι μία από τις κύριες μεταβολικές διεργασίες που συντελούνται στον οργανισμό μας. Επίσης το Q10 παίζει σημαντικό ρόλο στη μετατροπή των τροφών σε ενέργεια.

Το ATP θεωρείται το ενεργειακό νόμισμα της του οργανισμού μας. Όταν προσλαμβάνουμε τροφή μέσω του μεταβολισμού μας μετατρέπονται οι πρωτεϊνες, οι υδατάνθρακες και τα λιπίδια σε γλυκόζη, αμινοξέα και λιπαρά οξέα και στη συνέχεια αυτά σε ΑΤΡ. Το συνένζυμο Q10 παίζει σημαντικό ρόλο στην τελευταία αυτή μετατροπή.

Πρόκειται για ιδιαίτερα σημαντική βιολογική δραστηριότητα και το Q10 είναι απαραίτητο. Το συνένζυμο αυτό δρα στα μιτοχόνδρια όπου συντελείται η μετατροπή. Η άμεση συσχέτιση της παραγωγής ενέργειας με το συνένζυμο Q10 σημαίνει ότι ιστοί και μύες με μεγάλες ανάγκες ενέργειας όπως το μυοκάρδιο απαιτούν μεγάλες ποσότητες Q10.

H ιστορία του Q10

Για πρώτη φορά το Q10 ανακαλύφτηκε το 1957 στις Ηνωμένες Πολιτείες, όταν απομονώθηκε από μιτοχόνδρια ζωικού ιστού, ενώ την ίδια χρονιά στην Αγγλία, επιστήμονες εντόπισαν στο συκώτι των ποντικιών σε μεγάλες ποσότητες μία ουσία η οποία έμοιαζε ιδιαίτερα με το Q10. Μετά από έναν χρόνο, το 1958 δηλαδή, προσδιορίστηκε και η χημική δομή του, ενώ 12 χρόνια αργότερα, το 1970, Ιάπωνες επιστήμονες έκαναν προσπάθειες για την παραγωγή Q10 το οποίο θα χρησιμοποιούταν σε κλινικές μελέτες. Το 78 ο Peter Mitchell πήρε το Νόμπελ για την συμμετοχή του στην έρευνα που αφορούσε την βιολογική μεταφορά ενέργειας και τον ρόλο του συνενζύμου Q10. Το ’80 οι κλινικές μελέτες για αυτό το συνένζυμο αυξήθηκαν κατακόρυφα ενώ ανακαλύφτηκε και η αντιοξειδωτική του δράση. Απο τότε που ανακαλύφτηκε το ένζυμο έως το 1988 έγιναν τουλάχιστος 2300 μελέτες για το Q10. Αυτό δείχνει το μεγάλο ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας για το συνένζυμο αυτό.

Τροφές οι οποίες περιέχουν το Q10

Στην φλυση το Q10 είναι ιδιαίτερα διαδεδομένο, και μπορούμε να το βρουμε σε φυτικές αλλά και σε ζωικές τροφές. Επίσης σε κάποια μορφή του συντίθεται και στον οργανοισμό μας, στα κύτταρα μας. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο δεν συγκαταλέγεται στις βιταμίνες σύμφωνα με τον κλασικό ορισμό τους. Κυρίως όμως η ποσότητα του Q10 εξαρτάται από το λήψη μέσω των τροφών και των συμπληρωματων διατροφής.

Tροφές οι οποίες είναι πλούσιες σε Q10 είναι η σόγια, τα λιπαρά ψάρια όπως η σαρδέλα, το σκουμπρί και ο σολωμός, επίσης το μοσχάρι, το χοιρινο, το κοτόπουλο, οι ξηροί καρποί (ιδιαίτερα τα αμύγδαλα, τα φυστίκια και τα καρύδια), το σουσάμι, το βαμβακέλαιο, το σογιέλαιο και το ελαιόλαδο, λαχανικά όπως το μπρόκολο, το σπανάκι, το κουνουπίδι και το λάχανο, και φρούτα.

Πίνακας τροφών και περιεκτικότητας τους σε Q10

ΣΟΓΙΑ 9.2 mg/100 gr
ΣΑΡΔΕΛΕΣ 6.4 mg/100 gr
ΣΚΟΥΜΠΡΙ 4.3 mg/100 gr
ΜΟΣΧΑΡΙ 3.1 mg/100 gr
ΠΥΤΙΡΟΥΧΑ ΔΗΜ/ΚΑ 2.8 mg/100 gr
ΚΟΤΟΠΟΥΛΟ 2.1 mg/100 gr
ΞΗΡΟΙ ΚΑΡΠΟΙ 1.7 mg/100 gr
ΣΠΑΝΑΚΙ 1.0 mg/100 gr

Καθημερινά χρειαζόμαστε περίπου 400mg Q10. Δηλαδή είναι αρκετά δύσκολο να καλύψουμε την απαιτούμενη ημερήσια δοσολογία μόνο από την διατροφή μας. Μία αποτελεσματική λύση είναι η καθημερινή λήψη συμπληρωμάτων διατροφής τα οποία είναι πλούσια σε Q10.

Q10 και στεφανιαία νόσος

Το American Journal of Cardiology ανέφερε “Το συνένζυμο Q10 είναι χρήσιμη ουσία για τα μιτοχόνδρια (συστατικά των κυττάρων), ώστε να φέρουν σε πέρας τη βασική τους λειτουργία, ενώ ταυτόχρονα είναι απαραίτητα για τη διατήρηση στη ζωή”.

Έλλειψη Q10 και οι συνέπειες

Τόσο σε πειραματόζωα, αλλά και σε ανθρώπους έχει παρατηρηθεί μέσω ερευνών η συσχέτιση έλλειψης Q10 με διάφορα παθολογικά προβλήματα υγείας. Σε περίπτωση μειωμένης πρόσληψης λόγω διατροφής αλλά και μη λήψης συμπληρωμάτων, μειωμένης βιοσύνθεσης και υπερβολικής χρήσης από το σώμα μπορεί να εμφανίσει ο οργανισμός μας έλλειψη σε Q10. Ακόμη, ανεπάρκεια σε Q10 μπορεί να προκληθεί από τη γήρανση, την μόλυνση, τη λήψη κάποιων φαρμάκων όπως οι στατίνες και το στρες είναι επιπλέον παράγοντες που μπορούν να οδηγήσουν σε ανεπάρκεια της ουσίας αυτής. Έρευνα έχει δείξει ότι περίπου το 75% των Αμερικανών άνω των 50 έχουν έλλειψη σε Q10. Τέλος η έλλειψη σε Q10 μπορεί να προκληθεί από χρόνια υποθρεψία-δυσθρεψία ή καχεξία.

Τα συμπτώματα τα οποία μπορεί να εμφανίσει κάποιος ο οποίος παρουσιάζει έλλειψη σε Q10 μπορεί να είναι: χρόνια κόπωση, καρδιακή ανεπάρκεια και άλλα καρδιολογικά προβλήματα, μολύνσεις, κάποια διανοητικά προβλήματα, μειωμένη μυϊκή ενδυνάμωση και αντοχή.

Συνιστώμενη δοσολογία

Για την εύρυθμη λειτουργία του οργανισμού μας απαιτούνται 400mg Q10 ημερησίως. Ωστόσο δεν έχουν αναφερθεί παρενέργειες από την υπερδοσολογία του.